Mối lo ngại trên lâm sàng của việc kê đơn methylphenidate, liệu pháp hóa dược phổ biến nhất trong điều trị rối loạn tăng động – giảm chú ý (ADHD), là làm tăng nguy cơ của các triệu chứng loạn thần, đặc biệt ở người trẻ với tiền sử loạn thần. Chúng tôi muốn xác định liệu nguy cơ của các triệu chứng loạn thần có tăng ngay sau khởi đầu trị liệu với methylphenidate hoặc, trong thời kỳ dài, 1 năm sau khởi đầu điều trị ở thanh thiếu niên và người lớn trẻ tuổi và không có tiền sử chẩn đoán một rối loạn loạn thần.
Phương pháp
Trong nghiên cứu thuần tập, chúng tôi sử dụng dữ liệu quan sát dựa trên cộng đồng của Thụy Điển để có dữ liệu về giới tính, ngày sinh, mất, cư trú, sử dụng thuốc và các triệu chứng loạn thần cho tất cả những đối tượng phù hợp. Chúng tôi sàng lọc những người từ các thống kê trong dân số để xác định những người nhận trị liệu với metylphenidate, và những người tuổi từ 12-30 tại thời điểm khởi đầu điều trị. Chúng tôi sử dụng thiết kế so sánh giữa các cá thể về tỉ lệ các triệu chứng loạn thần ở những cá nhân này trong thời gian 12 tuần ngay trước và sau khởi đầu trị liệu methylphenidate. Nguy cơ ở thời kỳ xa hơn được đánh giá qua so sánh giữa tỉ lệ loạn thần ở 12 tuần trước khởi đầu trị liệu methylphenidate và trong thời gian 12 tuần tại thời điểm 1 năm trước khi khởi đầu trị liệu methylphenidate với tỉ lệ loạn thần trong 12 tuần tại thời điểm 1 năm sau khi khởi đầu trị liệu methylphenidate. Chúng tôi ức lượng tỉ số tỉ lệ mắc (incidence rate ratios -IRR) và 95% CI của các triệu chứng loạn thần tại khởi đầu trị liệu methylphenidate, so với các sự kiện trước khi điều trị, được xác định bằng bất kỳ lần khám tại bệnh viện nào (ngoại trú hoặc nội trú) vì loạn thần theo chẩn đoán Phân loại bệnh quốc ế lần thứ 10 (ICD 10).
Kết quả
Chúng tôi tìm kiếm trong thống kê thuốc kê đơn Thụy Điển những người sử dụng methylphenidate từ tháng 1/2007 đến 30/06/2012. Có 61814 người được sàng lọc, trong đó 23898 (38,7%) số người được đánh giá và 37916 (61,3%) bị loại ra khỏi nghiên cứu vì không có số tuổi theo tiêu chuẩn chọn tại thời điểm khởi đầu điều trị, di cư, nhập cư, hoặc sử dụng thuốc điều trị ADHD khác. Tuổi trung bình tại thời điểm khởi đầu trị liệu methylphenidate là 17 tuổi, và tiền sử loạn thần được báo cáo ở 479 (2,0%) người tham gia. Tỉ số tỉ lệ mắc (IRR) của các triệu chứng loạn thần trong thời kỳ 12 tuần sau khởi đầu điều trị, so với khoảng thời gian 12 tuần trước điều trị là 1,04 (95% CI 0,80–1,34) ở thanh thiếu niên và người trưởng thành trẻ tuổi không có tiền sử loạn thần và 0,95 (0,69-1,30) ở những người có tiền sử loạn thần.
Bàn luận
Trái với những lo lắng trên lâm sàng, chúng tôi thấy không có bằng chứng về sự khởi đầu điều trị với methylphenidate làm tăng nguy cơ triệu chứng loạn thần ở thanh thiếu niên và người trưởng thành trẻ tuổi, bao gồm cả những người có tiền sử loạn thần. Nghiên cứu của chúng tôi giúp trấn an những nhà lâm sàng trong việc cân nhắc khởi đầu trị liệu methylphenidate ở thanh thiếu niên và người trưởng thành trẻ tuổi, và nó phản đối những quan điểm cũ trong thực hành lâm sàng rằng methylphenidate nên được tránh, hoặc giới hạn sử dụng ở những người có tiền sử loạn thần.
Nguồn: Bộ môn Tâm thần - ĐH Y Hà Nội/ The Lancet Psychiatry, June 17, 2019 DOI:https://doi.org/10.1016/S2215-0366(19)30189-0
