Nhắc đến Bệnh viện Tâm thần, phần lớn
mọi người đều nghĩ nơi đây toàn là những người dở hơi, điên khùng, ngập tràn
những áng mây đen u ám. Có người muốn tỉnh mà không thể tỉnh. Họ sống mê mê,
thực thực và đôi lúc dữ tợn như con thú hoang… Dù có lúc bị bệnh nhân xem là
"kẻ thù", nhưng những thiên thần áo trắng hàng ngày vẫn cần mẫn gieo
hy vọng cho chuyến trở về từ "cõi điên".
So với những người đồng nghiệp
trong ngành, có lẽ đội ngũ cán bộ y tế trong lĩnh vực tâm thần phải
"gánh" thêm nhiều áp lực về chuyên môn, tâm lý. Đặc biệt, đối với
những nữ y, bác sĩ hàng ngày phải đối mặt với "người điên" thì áp lực
càng tăng thêm gấp bội.
Một ngày đầu tháng 10, chúng tôi
có dịp ghé thăm Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh, thấy chúng tôi – những "người
lạ" đến thăm, nhiều người giật mình ngồi dậy lùi vào phía sau tường, tránh
đi chỗ khác. Có người lại nhanh chân chạy đến cười toe toét xin thuốc lá, bánh
kẹo…
 |
| Cổng bệnh viện tâm thần, nơi các y, bác sĩ nữ ngày ngày vẫn miệt mài chữa trị cho bệnh nhân, giúp họ sớm hòa nhập cộng đồng |
Hơn 4 năm gắn bó với những bệnh nhân tâm thần
tại khoa cấp tính nữ, bệnh nhân của điều dưỡng Trần Thị Bích Hằng ở nhiều độ
tuổi, đó có thể là cô sinh viên trẻ bị trầm cảm, một người đàn bà trung niên
tâm thần phân liệt hay một bà cụ đã không còn tỉnh táo... Công việc của chị và
nhiều đồng nghiệp khác là chăm sóc, hỗ trợ điều trị và trở thành những
"người bạn", "con gái", "con trai", "em
gái", "anh trai"… của những bệnh nhân.
Cửa phòng số 02 mở ra, nơi có 5 giường bệnh, một người phụ nữ
dáng thấp đậm, ngồi chải tóc cho con gái, tâm trang nặng trĩu. Dường như người
phụ nữ ấy đang đầy tâm trạng, thấy chúng tôi chị luống cuống gấp gọn thu dọn
những vật dụng đứa con gái bé bỏng vừa vứt xuống đất.
 |
| Bác sĩ Trần Hữu Anh – Trưởng khoa cấp tính nữ cho biết bác sĩ Nga, điều dưỡng Hằng… là những nữ y, bác sĩ hiếm hoi đang làm việc tại bệnh viện. Họ luôn vượt qua mọi khó khăn để chăm sóc bệnh nhân. |
"Gia đình tôi phải đấu tranh tư tưởng rất
nhiều, tôi không nghĩ cháu còn bé mà đã mắc phải căn bệnh này, không biết tương
lai của cháu sẽ như thế nào", bà Phan Thị Lương, mẹ của L. nước mắt ngấn
lệ nói.
Ngồi cạnh vợ, trò chuyện cùng vợ, thỉnh thoảng
lại bóp tay, chân cho vợ, anh Nguyễn Văn Công (chồng bệnh nhân Nguyễn Thị Hà)
không giấu nổi nỗi buồn: "Vợ tôi bị trầm cảm, hay không làm chủ được cảm xúc.
Thương vợ, tôi đành bỏ việc để vào đây chăm, hi vọng cô ấy sẽ sớm khỏi
bệnh".
Theo anh Công, vợ chồng có với nhau 3 mặt con,
đứa lớn năm nay học lớp 12, nhưng mẹ thường xuyên ốm đau, tinh thần bất ổn nên
anh đành gửi 3 đứa con nhờ ông bà nội chăm sóc, còn bố mẹ cứ thường xuyên lui
tới bệnh viện điều trị. Hiện cuộc sống của vợ chồng anh cũng gặp nhiều khó
khăn, bởi anh là lao động chính trong gia đình nhưng lại thường xuyên phải nghỉ
việc để vào viện chăm vợ.
 |
| Anh Nguyễn Văn Công tận tình chăm sóc với hi vọng vợ sớm bình phục. |
Thấy chúng tôi có vẻ hoang mang,
điều dưỡng Trần Thị Bích Hằng chia sẻ: "Bệnh nhân Hoa bị tâm thần phân
liệt đã hơn 12 năm, bệnh nhân này cũng từng có một gia đình hạnh phúc nhưng từ
ngày hai vợ chồng ly hôn. Bệnh nhân nuôi đứa con trai thì phát bệnh. So với
các bệnh nhân khác, bệnh nhân Hoa có hoàn cảnh éo le hơn, mẹ đơn thân nuôi con,
bản thân lại bị bệnh nên không ai chăm sóc. Hiểu được khó khăn của bệnh nhân,
chúng tôi đã đi xin cơm từ thiện cho bệnh nhân".
Hơn 8 năm gắn bó với "người
điên", bác sĩ Lê Thị Quỳnh Nga là nữ bác sĩ hiếm hoi đang làm việc tại
bệnh viện này. Những năm đầu làm việc ở bệnh viện, bác sĩ Quỳnh Nga vẫn nhớ như
in giọt nước mắt khi vào nghề, đó là những lần chị bị đánh vô cớ bởi sự kích động
của bệnh nhân, đó là những lần chị bị bệnh nhân xé áo… Tất cả những kí ức ấy
vẫn luôn theo chị trong suốt những năm tháng hành nghề.
Với nét mặt thoáng buồn, bác sĩ
Quỳnh Nga vẫn không thể quên được trường hợp của bệnh nhân tên Hoà. Bệnh nhân
được người thân đưa đến bệnh viện khám với tinh thần bất ổn, liên tục cáu gắt,
hung hãn như một con thú.
"Thời điểm đó, tôi mới chân
ướt chân ráo vào nghề, mặt đối mặt với bệnh nhân kích động tôi cũng rất sợ.
Bệnh nhân Hòa hoang tưởng mạnh, thường tưởng mình bị tấn công, trước thời điểm
được người nhà đưa đến thăm khám, ở nhà bệnh nhân cũng thường dùng hung khí tấn
công người xung quanh. Khi đưa bệnh nhân đến viện người nhà cũng không dám vào
hỗ trợ cùng bác sĩ, để lại tôi mặt đối mặt với bệnh nhân. Bệnh nhân kích động,
tôi bị bệnh nhân bất ngờ tát một cú như trời giáng".
 |
| Hơn 8 năm gắn bó với “người điên”, bác sĩ Lê Thị Quỳnh Nga là nữ bác sĩ hiếm hoi đang làm việc tại bệnh viện. |
Trước khi theo chân y, bác sĩ đến
thăm bệnh cho bệnh nhân, chúng tôi đã được bác sĩ Nga đề cập trước về sự hung
hãn, kích động có thể xuất hiện ở một số bệnh nhân tại đây, nhưng chúng tôi
không giấu được cảm giác lo lắng, nhất là khi nhìn vóc dáng thấp gầy của bác sĩ
Nga lọt thỏm trong "vòng vây" những bệnh nhân có phần "điên
dại".
Gắn bó với "người điên"
hơn 4 năm, số lần điều dưỡng Trần Thị Bích Hằng bị bệnh nhân tấn công không thể
đếm xuể, nhẹ thì bị xé quần áo, nặng thì bị bệnh nhân tấn công đến chảy máu.
Nhớ lại những lần "thoát
chết trong gang tấc", chị Hằng kể: "Trong một lần đang cho bệnh nhân
uống thuốc, khi vừa đưa thuốc lên thì bệnh nhân Trần Thị Đông rút thanh chắn
giường ném qua người, may mắn tôi né được không thì không biết như thế nào. Một
lần khác, khi đang phát thuốc cho bệnh nhân Nguyễn Thị Lương (bệnh nhân mắc tâm
thần phân liệt), bất ngờ tôi bị bệnh nhân lao tới cào rách mặt, đồng nghiệp
phải hỗ trợ, tôi mới thoát khỏi bệnh nhân để đi băng bó vết thương".
Ông Nguyễn Đình Thiện –
Giám đốc bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh cho biết: "Hiện tại Bệnh viện Tâm thần
Hà Tĩnh đang điều trị gần 100 bệnh nhân. Hiện bệnh viện đang tự chủ 43%, mặc dù
còn nhiều khó khăn nhưng các y, bác sĩ vẫn luôn tận tình chăm sóc bệnh
nhân".
Theo ông Thiện, mỗi năm số bệnh
nhân đến thăm khám, điều trị tại bệnh viện ngày càng gia tăng, cụ thể 2020 có đến
5.700 lượt bệnh nhân đến thăm khám, điều trị, năm 2021 là hơn 6.000 lượt".
Bác sĩ Trần
Hữu Anh – Trưởng khoa cấp tính nữ: "So với những người đồng nghiệp trong ngành, những cán
bộ y tế trong lĩnh vực tâm thần nói chung phải 'gánh' thêm nhiều áp lực về
chuyên môn, tâm lý. Đặc biệt đối với những y, bác sĩ nữ 'chân yếu tay mềm' thì
áp lực lại càng tăng thêm gấp bội. Những bệnh nhân tâm thần có tâm lý phức tạp,
biểu hiện bệnh đa dạng, nên chuyện bác sĩ, điều dưỡng và hộ lý bị tấn công đến
thương tích không còn là chuyện lạ."
"Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh
hiện có biên chế 13 bác sĩ, trong đó có 02 bác sĩ nữ và 22 nữ điều dưỡng. So
với các bác sĩ làm việc tại các bệnh viện khác, bác sĩ làm việc tại Bệnh viện
Tâm thần chịu nhiều áp lực hơn trong quá trình tiếp xúc và thăm khám bệnh nhân,
đặc biệt là các nữ bác sĩ . Để cổ vũ các bác sĩ tiếp tục cố gắng làm việc, yên
tâm công tác, tập thể lãnh đạo Bệnh viện thường xuyên thăm hỏi, động viên các
bác sĩ, đặc biệt là các nữ bác sĩ; bố trí các nữ bác sĩ làm những khoa phòng ít
áp lực, ít bệnh nhân kích động hơn; giảm tần suất trực cho các bác sĩ nữ so với
các bác sĩ nam" – ông Nguyễn Đình Thiện – Giám đốc bệnh viện Tâm thần Hà
Tĩnh chia sẻ.
Có lẽ trong các loại bệnh được
con người biết tới trên thế giới này, tâm thần nằm trong nhóm bệnh rất đặc
biệt. Sự đặc biệt xuất hiện từ những hoàn cảnh "không giống ai" của
người bệnh, từ những hiểu lầm lệch lạc của cộng đồng về căn bệnh không lây
nhiễm này. Và hơn ai hết, chúng ta càng trân quý những sự hi sinh thầm lặng
của những "bông hồng thép" mặc áo blouse vẫn đang miệt mài với công
việc chăm sóc "người điên", giúp họ sớm trở về với cuộc sống đời
thường.
